Die Landschaft an der Oder mit ihren wechselnden herrschaftlichen und nationalen Zugehörigkeiten war über Jahrhunderte ein Begegnungsraum. Hier kreuzten sich auch die deutsch-jüdische und die polnisch-jüdische Kultur. In der Neuzeit bedrohte der Nationalismus, gepaart mit dem Antisemitismus, diese kulturelle Vielfalt an Oder, Obra und Warthe. Der Nationalsozialismus zerstörte sie. Nach dem Zweiten Weltkrieg wurden weite Abschnitte der Oder zur deutsch-polnischen Grenze und die deutsche Bevölkerung aus den Regionen östlich des Flusses vertrieben. Polen fanden hier eine neue Heimat und für kurze Zeit schien es, dass in Niederschlesien und Pommern jüdisches Leben heimisch werden könnte. Mehrere Zehntausend polnisch-jüdische Holocaustüberlebende siedelten sich hier an, doch die meisten wanderten bis Ende der 1960er Jahre wieder aus. Die jahrhundertelange Anwesenheit von Juden an der Oder fiel dem Vergessen anheim, ihre Spuren wurden oft zerstört.
Die Ausstellung widmet sich Momenten der jüdischen Geschichte beiderseits der Oder. Sie will zum Nachdenken und zum Gespräch zwischen den ehemaligen und heutigen Bewohnern der Region anregen. Sie ist zugleich eine Einladung zur Neuentdeckung des deutsch-polnisch-jüdischen Kulturerbes dieser Landschaft.
Tereny nadodrzańskie, zmieniające przez wieki swoją przynależność państwową, były od zawsze obszarem pogranicza. Tutaj spotykała się również kultura Żydów niemieckich z kulturą Żydów polskich. Tej różnorodności kulturowej nad Odrą, Obrą i Wartą zagrażać zaczęła w XIX wieku narastająca fala nacjonalizmu i antysemityzmu, a ostatecznie zniszczył ją nazizm. Po II wojnie światowej granica między Polską a Niemcami została wyznaczona na Odrze i Nysie Łużyckiej. Po wypędzeniu i wysiedleniu niemieckiej ludności ziemie te stały się nową ojczyzną dla Polaków. Przez krótki czas wydawało się, że na Dolnym Śląsku i Pomorzu zadomowią się także ocaleli z Holokaustu polscy Żydzi. Początkowo osiedliły się ich tutaj dziesiątki tysięcy, ale większość z nich opuściła te tereny do końca lat sześćdziesiątych XX wieku. Z biegiem czasu tysiącletnia obecność Żydów nad Odrą popadła w zapomnienie, a jej ślady zacierały się lub zostały zniszczone.
Wystawa poświęcona jest wybranym aspektom historii Żydów po obu stronach Odry. Jest ona zaproszeniem do refleksji i dialogu między dawnymi i obecnymi mieszkańcami regionu oraz do odkrywania polsko-niemiecko-żydowskiego dziedzictwa kulturowego tych ziem.
Dienstag, 19. Oktober 2021
wtorek, 19 października 2021 r.
18:00 Uhr | godz. 18:00 weitere Informationen | dalsze informacje
Montag, 25. Oktober 2021
poniedziałek 25 października 2021 r.
18:00 Uhr | godz. 18:00
auf Youtube | na Youtube
Mittwoch und Donnerstag
10:00 Uhr bis 17:00 Uhr
Freitag
10:00 bis 14:00 Uhr
środa i czwartek
od godz. 10:00 do 17:00
piątek
od godz. 10:00 do 14:00
Mittwoch, 3. November 2021, 18:30 Uhr
Juden in Oberschlesien
Eine literarische und historische Spurensuche
Vortrag von Dr. Andrzej Kaluza und Julia Röttjer M.A.
Haus der Heimat Wiesbaden, Friedrichstr. 35
Dienstag, 7. Dezember 2021, 18:30 Uhr
בדרך (Baderech) – Auf dem Weg!
Jüdische Displaced Persons 1945–1949
Vortrag von Jim G. Tobias
Jüdische Gemeinde Wiesbaden, Friedrichstr. 33
Eine Ausstellung des Deutschen Kulturforums östliches Europa, realisiert in Zusammenarbeit mit:
Wystawa Niemieckiego Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej, zrealizowana we współpracy z:
Gezeigt von/Prezentowana przez:
Kuratorinnen/Kuratorki
Weitere Informationen zu dieser Wanderausstellung hier
| Datum | Mi, 20.10.2021 |
| Ende | 10.12.2021 |
| Eintritt | frei |
| Barrierefrei | Nein |
Haus der Heimat Wiesbaden
Friedrichstraße 35, 65185 Wiesbaden, Deutschland
Adresse mit Google Maps öffnen.
